ในเงาแห่งความหลงใหล: ความคิดเบื้องหลัง Saltburn (2023)
เมื่อโลกของชนชั้นสูงกลายเป็นกับดักแห่งจิตใจ
Saltburn (2023) ของ Emerald Fennell ไม่ใช่แค่ภาพยนตร์ที่เล่าเรื่องราวการแทรกซึมของเด็กทุนการศึกษาเข้าสู่โลกของชนชั้นสูงอังกฤษ แต่เป็นการชำแหละจิตวิทยาของความปรารถนาที่บิดเบี้ยวและอำนาจที่สามารถเปลี่ยนแปลงมนุษย์ได้ ผ่านตัวละคร Oliver Quick (Barry Keoghan) ที่ดูเหมือนไร้เดียงสา แต่แท้จริงแล้วเป็นนักล่าผู้มีเป้าหมายชัดเจน Fennell สร้างอุปลักษณ์ที่ทรงพลังเกี่ยวกับการที่ “ผู้ไม่มี” มองดู “ผู้มี” จนกระทั่งความปรารถนาเหล่านั้นกลายเป็นความหลงใหลที่อันตราย
ภาพยนตร์เรื่องนี้ใช้ฉากหลังของมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ดและคฤหาสน์ Saltburn อันโอ่อ่า เป็นเวทีสำหรับการสำรวจธีมเรื่องชนชั้นสังคม แต่สิ่งที่ทำให้หนังเรื่องนี้โดดเด่นคือการที่ Fennell ไม่ได้แค่วิจารณ์ความเหลื่อมล้ำทางสังคม เธอยังเจาะลึกเข้าไปในธรรมชาติของความโลภ ความปรารถนา และการที่มนุษย์สามารถกลายเป็น “สิ่งของที่สะสม” ได้อย่างไร ครอบครัว Catton ไม่ได้เป็นแค่ตัวแทนของชนชั้นสูงที่เหยียดหยามผู้อื่น แต่พวกเขายังเป็นผู้ที่รวบรวม “ของแปลก” รวมถึงคนด้วย
ศิลปะแห่งการปลอมตัวและความจริงที่ซ่อนเร้น
สิ่งที่ทำให้ Saltburn น่าสะพรึงใจไม่ใช่ฉากที่ช็อกมากมาย แต่เป็นความเข้าใจที่ค่อยๆ เผยออกมาว่า Oliver ไม่ใช่ “เหยื่อ” ที่เราคิด การที่ Fennell เลือกให้เราเห็นเหตุการณ์ผ่านสายตาของ Oliver ทำให้เราเชื่อในความไร้เดียงสาของเขา จนกระทั่งตอนจบเผยให้เห็นว่าทุกอย่างเป็นแผนการที่คำนวณมาอย่างดี หนังเรื่องนี้จึงเป็นการศึกษาเรื่อง “การเล่าเรื่อง” ที่ไม่น่าเชื่อถือ และความที่เราเป็นผู้ชมมักจะเข้าข้างตัวละครที่ดูอ่อนแอกว่า
การที่ Oliver ใช้เพศสัมพันธ์และความใกล้ชิดทางอารมณ์เป็นอาวุธ สะท้อนถึงธีมเรื่องการ “บริโภค” ในหลายมิติ เขาไม่ได้แค่อยากเป็นส่วนหนึ่งของโลกนี้ เขาอยากจะ “กิน” มันให้หมด การที่ Fennell แสดงความสัมพันธ์แบบนี้ออกมาอย่างเปิดเผยและไม่ปิดบัง เป็นการท้าทายผู้ชมให้คิดเกี่ยวกับขอบเขตของความรัก ความปรารถนา และการครอบครอง
บทเรียนเรื่องอำนาจและการเอาตัวรอด
ในท้ายที่สุด Saltburn เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับการที่ระบบชนชั้นไม่ได้ถูกทำลายโดยการปฏิวัติ แต่ถูกแทรกซึมและค่อยๆ กัดกร่อนจากภายใน Oliver ไม่ได้ต้องการเปลี่ยนแปลงระบบ เขาต้องการแทนที่ตัวเองเข้าไปในระบบนั้น ซึ่งเป็นการวิจารณ์ที่แหลมคมต่อสังคมร่วมสมัยที่ความสำเร็จมักถูกวัดด้วยการที่เราสามารถ “เข้าไปเป็นส่วนหนึ่ง” ของชนชั้นที่เราเคยวิจารณ์ได้มากน้อยเพียงใด
Emerald Fennell สร้างผลงานที่ท้าทายและน่าอึดอัดใจ ที่บังคับให้เราตั้งคำถามเกี่ยวกับความหมายของความยุติธรรม การแก้แค้น และราคาที่เราเต็มใจจ่ายเพื่อให้ได้สิ่งที่เราปรารถนา ในโลกที่ความเหลื่อมล้ำทางสังคมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ Saltburn กลายเป็นกระจกที่สะท้อนให้เห็นความมืดมิดในจิตใจมนุศย์ที่อาจจะแอบแฝงอยู่ในตัวเราทุกคน
แนวหนัง: ระทึกขวัญจิตวิทยา, ดราม่าดาร์ก, ตลกร้าย, วิจารณ์สังคม